Ziemskie Drogi

Przez noc — droga do świtania,
Przez wątpienie — do poznania,
Przez błądzenie — do mądrości,
Przez śmierć — do nieśmiertelności.

Pieśń Pielgrzymów

Z stromej opoki
Na świat szeroki
Jaśnieje Częstochowa
W niej ciemnolica
Bogarodzica —
Tron ma polska królowa
Gwiazda zaranna,
Przeczysta Panna,
Źródło orzeźwiające;
Puklerz niezżyty,
Gród niezdobyty,
Nadziei jasne słońce.
Kto przy Niej szczerze
Dostoi w wierze,
Przy tym statecznie Ona;
Pierś zbroi męstwem,
Darzy zwycięstwem —
Wojewodza niezwalczona.
Nie pierwsza ci to
Na tę obfitą
Polską naszą ojczyznę,
Szarańcza sroga,
Spadła ćma wroga,
Pustosząc łany żyzne.
Nie pierwsze ci to
Na kark nam wbito
Twarde przemocy pęta!
Lata niedoli,
Wrażej swawoli,
Mnogie kraj ten pamięta.
Wszak, w klęsk nawale,
Kto wytrwał stale
Przy Maryi znamieniu,
Wiele ich było,
Przed wrogów siłą
Nie upadł w pohańbieniu.
Wtedyśmy padli,
Gdyśmy pobladli
Sercem przed liczbą wroga;
Gdyśmy zwątpieli:
Mnóstwu możeli
Sprostać święta moc Boga?
Więc choć na nowo
Dziś nam nad głową
Wróg zwycięski przewodzi;
Choć w nasze domy
Nowemi gromy
Co dzień zła dola godzi —
Ty, polski ludu!
Patrz w gwiazdę cudu,
W złoty tron Częstochowy
Wolnym się staniesz,
Skoro powstaniesz
W imię twojej królowej.
O ciemnolica
Maryja dziewica!
Tyż nam Twą łaską daj
Stać się godnymi
Rycerzmi Twymi,
Godnymi zbawić kraj!
A kiedy staniem,
Pod Twem wezwaniem,
Krew za ojczyznę lać,
Poległym w boju
W wiecznym pokoju
Rajską racz światłość dać!

Zabłąkana

Och, jak smutneż jest to życie!
Mój Boże!...
Jak to w bajce biedne dziecię,
Zbłąkane w borze —
Próżno woła, próżno huka:
Mój Boże!
Próżno na świat drogi szuka,
Znaleźć nie może...
Szukam, wołam, nadaremno —
Mój Boże!
Od łez, głodu, w oczach ciemno,
Zewsząd bezdroże.
W puszczy ludzi bez miłości —
Mój Boże!
Już ja tu me młode kości,
Marnie położę!...
W uszach dzwony niby dzwonią
Mój Boże!
Powieki się gwałtem kłonią...
Czyż je otworzę?...
Niechbyż choć nad mą mogiłą —
Spraw Boże!
Choć dla drugich zaświeciło
Miłości zorze!

Modlitwa

Ojcze! Oto z krwawym znojem
Siejem plon na przyszły czas.
Wejrzyj na nas okiem Twojem!
O Boże, wysłuchaj nas!
Żadnej siejby nie puść marno!
Każda swój niech wyda kwiat,
Każdy kwiat obfite ziarno —
Prosim za nas i za świat.
Kto, jako wąż podły, zdradnie
W serca braci leje jad,
Na skroń własną niech mu spadnie
Twardy owoc jego zdrad
Słowa prawdy kto rozsiewa,
By przyśpieszyć słońca wschód,
Daj mu dożyć, by do żniwa
Zmartwychwstały powiódł lud!
Ach! niejeden zasiew drogi
Śpi zbyt długi w ziemi czas...
Zbudź go! lud Cię błaga mnogi —
O Boże, wysłuchaj nas!
Z męczenników tylu kości,
Posianych od tylu lat,
Niech wznijdzie drzewo wolności
I ocieni cały świat!

Modlitwa

W godzinę życia trudną,
Gdy w sercu ciąży los,
Modlitwę ja przecudną
Z pamięci mówię w głos.

Jest żywych słów zaklęty
Współbrzmienia boski dar
I tchnie z nich niepojęty
Rozkoszy świętej czar.

Jak brzemię, z duszy stacza się
Zwątpienie wielkie, strach-
I wierzy się, i płacze się,
I lekko, lekko tak...

tłum. Bohdan Żyranik

Centaury

Dla cnót, dla zasług, dla czynów powszednich
Niebo ma nagród mnóstwo odpowiednich.
A każda innym dyjademem świéci;
Nawet i cacka różne są dla dzieci!
Lecz pokolenia na wyspach zdziczałe,
Gdzie umysł twardym skamieniał odłogiem,
Wszystko, co nie jest - jak poziom ich - małe,
Umieją tylko zwać Panem! zwać Bogiem!
Różnic tam nie ma... zaś ludzi się ceni,
Czy doścignieni?? albo prześcignieni??

Spowiedź

Gladiator

"Ojcze Janie!..." odmówiłem danin

Bogom rzymskim - jak Wy nas uczycie:

Przez słowa Twe jestem chrześcijanin,

Choć gladiator - przez całe me życie!

Cóż? uczynię, skoro na zabawę

W cyrk mię rzucą... życia?... nie wybieram -

Tylko, Ojcze! mam od dziecka wprawę,

Że (bywało) lwy głodne rozdzieram.

Cóż? mi każesz, bym począł - gdy może

Bez-umyślnie - gdy może z nałogu

Wcisnę ręce lwu, jak dwie obróże,

I poklasną mnie!... nieczuli Bogu!..."

Ojciec

"Synu! ufaj - nie na śmierć Pan woła,
Lecz na świadki i gody wieczyste -
Samson nie był wyrzutkiem Kościoła!"
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Gladiator

"Alleluja!... Te salutant, Christe..."*


*Ciebie pozdrawiamy Chryste

Gdy się z Judaszem gałąź oberwała sucha...

Gdy się z Judaszem gałąź oberwała sucha,

Przyleciał bies i w zdrajcę tchnął na nowo ducha,

A potem ze smrodliwą swą zdobyczą wzniósł się

I żyjącego trupa w piekieł pchnął czeluście.

Tam ku uciesze sfory piszczącej zajadle,

Wszechwróg stworzenia dostał się na rogi diable,

Aż przed obliczem władcy przeklętego stanął;

I wtedy Szatan wstał i z twarzą roześmianą

I na wskroś pocałunkiem przepalił te usta

Które ongi, w noc zdrady dotknęły Chrystusa.

Madonna

Nie mnóstwem malowideł starej szkoły włoskiej

Chciałbym dom swój ozdobić, nie dla mistrzów sławnych,

Nie dla czci i podziwu tych znawców wytrawnych,

Co z oględzin uczone wyprowadzają wnioski.

W zacisznym moim kącie, śród zajęć niesprawnych,

Jeden obraz niech widzi trudy me i troski,

Ten jeden: oto z płótna jak z obłoków jawnych

Patrzy Przeczysta Panna i Zbawiciel Boski.

Ona – w całej swej krasie, On – mądrością wzroku.

We dwoje, bez aniołów, w świetlistym otoku,

Pod palmami Syjonu w chwale i pokorze.

I oto prośby mojej wysłuchano w niebie:

Madonno moja! Ciebie Bóg mi zesłał! Ciebie,

Przenajczystszego wdzięku przenajczystszy wzorze.

Władza świecka

Gdy wypełniła się tragedia objawiona

I umęczony Bóg na krzyżu za nas skonał,

Wtedy pod życiodajnem drzewem, wiecznie żywem

Dzierżyły smutną straż dwie żony boleściwe;

Grzesznica Maria z Przenajświętsza Panną,

Męką trapione otchłanną.

Dzisiaj pod krzyżem, ducha w nas żywiącym,

Jak przed pałacem świetnym wielkorządcy,

Widać stojących groźnie z obu stron,

Dwóch wartowników zamiast świętych żon,

Na co, powiedzcie, kaski, karabiny, straże?

Czy Bóg na krzyżu jest rządowym inwentarzem?

Złodziei się boicie? Myszy? Czy też chcecie

Majestat Króla królów zbroją podnieść w świecie?

Czy opiekuńczą władzą staje rząd w obronie

Umęczonego Władcy w cierniowej koronie,

Chrystusa, co w pokorze na rany najkrwawsze

Oddal ciało pod bicze i włócznie oprawcze?

A może się boicie, że znieważy tłuszcza

Tego, co śmiercią swoją grzechy wam odpuszcza,

I przeto, by bezpieczniej było jaśniepanom

Ludowi pod Krzyż Pański chodzić zakazano?

Prorok

Pragnieniem ducha i tęsknotą

Dręczyłem się w pustyni srogiej,

I sześcioskrzydły seraf oto

Ukazał mi się pośród drogi.

Palcami lekko, jako snem,

Musnął źrenice me — i wtem

Przeźrzały wieszczo chwili onej

Jak u orlicy przelęknionej.

A potem uszu moich tknął,

I gwar i dźwięk w nich szumieć jął:

I zrozumiałem nieba gromy

I lot aniołów przez wyżyny[/li]

I w głębi morskiej chód gadziny

I ziół padolnych wzrost widomy.

I usta do ust przywarł mych

I grzeszny język wyrwał z nich

I wielomówny i zdradliwy,

W usta zamarłe i bez sił

Przemądrej żmije żądło wbił

Wolą prawicy swej straszliwej.

Przez pierś mnie ostrym mieczem ciął

I drżące serce wyjął z rany,

Żarzący węgiel ręką swą

Do piersi wraził rozpłatanej.

W pustyni-m leżał w martwym śnie,

I Boga głos przywołał mnie:

"Prorocze! wstań i źrzyj! i twórz!

Niech wola ma się w tobie zbudzi!

I na obszarach ziem i mórz

Przepalaj słowem serca ludzi".